Rodzaje kotłów – odpowiadamy na najczęstsze pytania

Rozkwit budownictwa jednorodzinnego w ostatnich latach wiąże się również z rozwojem produkcji kotłów centralnego ogrzewania. Wybór odpowiedniego modelu jest jedną z tych trudnych decyzji, które musi podjąć każdy właściciel. Rozmaitość dostępnych konstrukcji oraz szeroki zakres ich cen sprawiają, że przed zakupem warto rozważyć, jaki kocioł najlepiej sprawdzi się w konkretnym budynku.

Kotły C.O. są popularnym tematem dyskusji na forach internetowych oraz artykułów na portalach o tematyce budowlanej. Wraz z rozwojem budownictwa z własnym centralnym ogrzewaniem wzrosło też zapotrzebowanie na różne modele kotłów grzewczych. Podstawowy wyznacznik ich wyboru przez lata stanowiło paliwo – najbardziej dostępne i gwarantujące tanią eksploatację. Dlatego najczęściej zadawanym pytaniem było to, czy opłaca się kupić kocioł węglowy z nadmuchem, kocioł na pellet, gazowy czy olejowy. Poza rodzajem paliwa kotły różniły się też konstrukcją, która miała zasadniczy wpływ na efektywność grzania, wkładem pracy w obsługę, konserwację oraz poziomem emisji spalin. Dlatego trzeba było rozważyć czy lepszy będzie kocioł dolnego spalania, kocioł jednofunkcyjny z zasobnikiem, z podajnikiem, z nadmuchem czy bez tych rozwiązań. Alternatywą były kotły górnego spalania, kotły dwufunkcyjne czy bardzo wydajne kotły kondensacyjne. Odpowiedzi na pytania o wady i zalety tych rozwiązań pozwoliły wybrać model najbardziej optymalny w stosunku do potrzeb domu, warunków technicznych czy stylu życia domowników.Sprawdź: Jaki kocioł wybrać do centralnego ogrzewania?

Podział kotłów C.O. na modele górnego i dolnego spalania dotyczy wyłącznie urządzeń na paliwa stałe, zasypywanych ręcznie. Mogą to być zarówno kotły jednopaliwowe (np. a ekogroszek) jak i przystosowane do różnych paliw stałych. Kotły górnego spalania są stosunkowo tanie i najlepiej sprawdzają się zasilane węglem. Ładowanie paliwa z zasobnika następuje w nich średnio co 4 godziny. Alternatywny kocioł dolnego spalania różni się pod tym względem, bowiem wsady do paleniska są w nim dokonywane rzadziej – nawet co 10 godzin. Najlepszym materiałem opałowym jest w nim drewno. Kocioł dolnego spalania jest sprawniejszy i nie produkuje tak dużej ilości odpadów jak jego alternatywa, ale wymaga lepszego ciągu kominowego. W efekcie jest też droższy. Kotły górnego spalania obecnie uważa się za najbrudniejsze, najbardziej smrodliwe i najmniej komfortowe relikty ubiegłej epoki. Wydajność kotła dolnego spalania sięga jednak do ~60–70% sprawności średniej w ciągu roku w przeciwieństwie do drugiego typu, którego efektywność dochodzi maksymalnie do ~50–60%.

Wśród urządzeń grzewczych można też spotkać kotły z nadmuchem lub bez. Wyposażenie w dodatkowy wiatrak pozwala zwiększyć efektywność spalania. Działanie tego urządzenia przypomina dmuchanie w rozpalony węgiel na grillu. Dodatkowa porcja tlenu zwiększa intensywność spalania i podnosi temperaturę. W efekcie kocioł C.O. wymaga mniejszego wsadu i jest tańszy w eksploatacji. Kocioł węglowy z nadmuchem nie osiąga jednak tak dużej wydajności jak nowoczesne kotły kondensacyjne z zasobnikiem. Te ostatnie dodatkowo odzyskują ciepło wydalane wraz ze spalinami. Dzięki temu straty energii są minimalne, a efektywność urządzenia większa. Wadą nadmuchu jest dodatkowy koszt, jaki generuje elektryczne zasilanie wiatraka. Kotły z nadmuchem są też hałaśliwe. Przedstawione warianty kotłów C.O. są obecnie jedynie rozważaniem nad tym, co sprawdzało się w domowych kotłowniach przez kilkadziesiąt lat. Sprzedawane przez lata urządzenia zasypowe na paliwa stałe, dziś określane mianem „kopciuchów” były tanie w zakupie i eksploatacji. Jednocześnie wymagały stałego nadzoru i ręcznego dosypywania paliwa. Ich wadą była też duża emisja zanieczyszczeń co oznaczało, że stanowiły zagrożenie dla środowiska. Od 2018 roku w Polsce obowiązują nowe, surowe wymogi poziomu emisji spalin, a przepisy dopuszczają jedynie użytkowanie kotłów klasy 5. Wszystkie modele starszych typów w najbliższych latach muszą zostać wymienione na nowoczesne urządzenia. Producenci nie tylko dostosowują swoją ofertę do nowych wymogów. Efektem zmian jest tez wycofywanie rozwiązań, które przyczyniały się do emisji zanieczyszczeń. Dlatego już dziś nie mają zastosowania kotły z górnym spalaniem czy kotły węglowe z nadmuchem. Większość dostępnych na rynku modeli to nowoczesne kotły z serii Eco Design lub kotły kondensacyjne klasy 5, wyposażone w nadmuch, zasobnik oraz automatyczne podawanie paliwa.